اعراف منطقه ای است حد فاصل میان بهشت و دوزخ . خداوند در سوره مبارکه اعراف می‌فرماید: «وَبَيْنَهُمَا حِجَابٌ وَعَلَى الأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسِيمَاهُمْ»(۱) بین دو گروه جهنمی و بهشتی حجاب، و حائلی قرار دارد و این حجاب سرزمین مرتفعی است که میان بهشت و دوزخ فاصله انداخته است و در واقع مکان خاصی است میان دو قطب سعادت و شقاوت. همانگونه که از آیات قرآن بر می‌آید این مکان، مشرف بر بهشت و دوزخ است و افرادی که در آن قرار دارند ناظر بر اعمال و حال بهشتیان و دوزخیان هستند.
اما اعرافیان یا همان اصحاب اعراف:
در آیات شریفه «وَعَلَى الأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسِيمَاهُمْ وَنَادَوْاْ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَن سَلاَمٌ عَلَيْكُمْ لَمْ يَدْخُلُوهَا وَهُمْ يَطْمَعُونَ ؛ و بر اعراف مردانی هستند که هر یک از آن دو را (بهشتیان و دوزخیان) به چهره می‌شناسند و به بهشتیان صدا می‌زنند که درود بر شما باد. امّا داخل بهشت نمی‌شوند درحالی که امید به آن دارند» و نیز در آیه بعد می‌فرماید: «وَإِذَا صُرِفَتْ أَبْصَارُهُمْ تِلْقَاء أَصْحَابِ النَّارِ قَالُواْ رَبَّنَا لاَ تَجْعَلْنَا مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ(۲) ؛ و هنگامی که چشمشان به دوزخیان می‌افتد می‌گویند: پروردگار ما را با جمعیت ستمگران قرار مده » و مکالمات دیگری نیز با دوزخیان دارند و در آیه دیگر در خصوص خود اصحاب اعراف می‌فرماید: «اَهولاء الذین اقسمتم لا ینالهم الله برحمه ادخلوا الجنه لا خوف علیکم و لا انتم تحزنون ؛ آیا این‌ها (افرادی که در اعراف هستند) همان‌ها نیستند که سوگند یاد کردند رحمت خدا هرگز شامل حالشان نخواهد شد ولی به خاطر ایمان و بعضی از اعمال خیرشان آن‌ها را خدا مشمول رحمت خود ساخت و به آن‌ها گفته می‌شود داخل بهشت شوید که نه ترسی دارید و نه غمناک می‌شوید ». لذا از آیات و ترجمه آن‌ها معلوم می‌شود که آن‌ها افرادی هستند که آرزو دارند وارد بهشت شوند، ولی موانعی جلوی آن‌ها را گرفته است. وقتی به بهشتیان نگاه می‌کنند آرزوی همراهی با آن‌ها را دارند و وقتی به دوزخیان نظر می‌افکنند، از سرنوشت آن‌ها وحشت نموده و به خدا پناه می‌برند.
در روایتی از امام صادق(علیه السلام) نقل شده که می‌فرماید: «الاعراف کثبان بین الجنه و النّار و الرجال الائمه یقفون علی الاعراف مع شیعتهم و قد سبق المۆمنون الی الجنه بلا حساب» اعراف تپه ای است میان بهشت و دوزخ و امامان نیز در اعراف، در کنار شیعیان گنه کارشان قرار می‌گیرند در حالی که مۆمنان خالص بدون نیاز به حساب وارد بهشت شده‌اند.
پس معلوم می‌شود که مردمان سه دسته‌اند: آن‌ها که مۆمنان راستین هستند و در پرتو ایمانشان وارد بهشت می‌شوند . معاندان و دشمنان لجوج هم که وارد دوزخ می‌شوند . اما کسانی که خوبی و بدی را به هم آمیخته‌اند در مسیر اعراف می‌مانند، و رهبران و پیشوایان حق نیز در این مکان به یاریشان آمده و درکنارشان می‌مانند تا از این مرحله نجاتشان دهند و درصف مۆمنان حقیقی و در بهشت آن‌ها را جای دهند.
پی نوشت:
۱- سوره اعراف، آیه ۴۶.
۲- سوره اعراف، آیه ۴۷.