مصاحبه با جوانان رزمنده، مخترع و موفق در میادین علمی، ورزشی و ... که میگویند: «تربیت و کمک پدر و مادر سبب این موفقیت و رشد شده است» و مصاحبه با پدران و مادران شهدای عزیز، که به هدف و راه فرزندشان مباهات میکنند و به شهادتشان افتخار میکنند، نشان میدهد که خیلی خوب یکدیگر را درک مینمودند.
باید به چند نکتۀ بسیار مهم دقت شود:
1- اسلام، دین خداوند متعال برای تمامی جهانیان و تا آخر الزّمان میباشد، لذا «دیروزی و امروزی» ندارد، اما به طور قطع، چگونگی دریافت و درک مردمان دیروز و امروز، با توجه به رشد عقلی و علمی و همچنین گستردگی امکانات تعلیم و تربیت، نشر کتاب و به ویژه امکانات فضای مجازی، متفاوت میشود؛ اما این تفاوت، الزاماً مغایر یا متضاد نمیباشد، بلکه میتواند در کمیّت و کیفیت باشد.
2- به رغم تفاوت نسلها، در اصول و فروع اسلام، هیچ تغییری ایجاد نمیشود؛ بلکه گاه استدلالها و مصادیق، با ادبیات روز متفاوت میگردند. به عنوان مثال: یک عوام بیسواد، با نیروی عقل، به وجود و وحدانیت خدا پیبرد؛ فلاسفۀ بزرگی چون بوعلی سینا و ملاصدرا که تا امروز مشابه آنان نیامده است، همین اصول را با براهین متقن عقلی و فلسفی مطرح میکنند. یا در زمینه احکام، ربا و معاملات ربوی، حرام بوده و هست، اما در گذشته بانک و بانکداری ربوی وجود نداشته است؛ یا همینطور، عباداتی چون نماز و روزه، یا قوانین و احکام ازدواج و طلاق، ارث و ...، هیچگاه متغیر نمیگردند.
3- بنابراین، «آنها دیروزی هستند و ما امروزی، لذا در اسلام یکدیگر را درک نمیکنیم»؛ بیشتر یک بهانه است؛ مگر آن که نسل گذشته، به خرافههایی به نام اسلام باور نموده باشند و نسل امروز نیز به خرافههای دیگری باور نموده باشند که هیچکدام اسلام نیستند و قطعاً هر دو طرف دچار چالش و اختلاف میشوند.
4- نسل امروز، تعلیم، تربیت، دانش و بینش خود را از فضا نیاورده است، بلکه چه در خانه و چه در مدرسه و دانشگاه یا حوزه، تحت تعلیم و تربیت همان نسل گذشته خود قرار داشته و دارد و سعی نموده و مینماید که بر یافتهها و رشد خود بیفزاید.
5- اگر هر نسلی، نسبت به نسل پیشین خود، پیشرفت نداشته باشد، هیچ رشدی صورت نمیپذیرد؛ اما این دلیل نمیشود که یکدیگر را درک نکنند! نسل امروز، از گذشتگان دریافت نموده و ارتقا بخشیده میبخشد و به نسل بعد منتقل مینماید و نسل گذشته نیز متوقف نشده، بلکه با همین رشد و پیشرفت زندگی میکند.
6- در گذشته، سیبزمینی، پیاز، سبزیجات و میوه را با الاغ به کوچهها میآورند و سپس با گاری آوردند، و اکنون خرید به صورت برخط [آنلاین] انجام میشود و پیک موتوری سفارشات را میآورد، اما خرید، فروش، نیازها و مصرف همان است و نسل گذشته نیز به شیوه امروزی خرید میکنند و تا فرزندانش بزرگ نشود، او را به خرید نمیفرستند.
*- تلفن و گوشی همراه، مرحله پیشرفته و تکامل یافتۀ همان بیسیم میباشد که در گذشته فقط در اختیار ارتش و دولت بود، اما امروزه در اختیار همگان قرار دارد. اولین گوشی تلفن بیسیم توسط مارتین کوپر در سال ۱۹۷۳ میلادی با وزنی نزدیک به ۲۰۰ گرم ساخته شد و تا حدّ امروزی، پیشرفته نبود؛ نسل امروز، همان را ارتقا دادهاند و پدران و مادران نسل گذشته نیز با همین گوشیهای امروزی کار میکنند.
*- پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، بیش از 14 قرن پیش مبعوث گردیدند و قرآن مجید به ایشان نازل شد و امامان نیز تا 255 سال پس از هجرت به دنیا آمدند؛ فقهایی چون شیخ مفید و سید رضی نیز در قرون گذشته به دنیا آمدهاند، هم چنین بزرگانی چون سعدی، حافظ و مولوی ...؛ اما اسلام و قرآن و ولایت همان است؛ معارف، حکمت و اخلاق نیز همان است؛ چرا که خدا، معاد، انسان، عقل و فطرت همان است، لذا هنوز کتب بزرگان گذشته به نسل جدید تدریس میگردد.
*- همین امروزه نیز بیشتر رهبران، رؤسای جمهور و صاحبان ثروت و قدرت، یا صنعت، یا اساتید در دنیا، یا حتی نظریهپردازان برای نسلهای امروز و فردا، بیش از 50 سال سنّ دارند و جوانان بسیاری تابع آنان میگردند و نمیگویند: «ما آنان را درک نمیکنیم!»؛ اما بر اثر القائات و ضد تبلیغهای هدفدار، درک پدر و مادر و آن هم به ویژه در سخن از اسلام را یک معضل میدانند!
پدر و مادر
●- اگر چه در تمام جهان، یک چالش بزرگی به نام «نسل گذشته و نسل امروزی» به راه انداختهاند و سعی میکنند بین آنها فاصله و جدایی بیندازند؛ اما اینها همه ترفندها و بازیهای سیاسی و فرهنگی، برای سلطۀ بیشتر بر عوام میباشد که نسل جدید نباید فریب بخورد.
فاصلۀ سنی پدر و مادر با فرزندان، چند قرن نیست، بلکه فقط حدود سی سال یا کمتر میباشد، حال آیا یک مرد یا زن 35 ساله، خودش را نسل قدیم میداند یا جدید؟!
اسلام
●- آن چه خداوند متعال از فرزندان خواسته، «نیکی، احترام و رحمت [وجود بخشی] نسبت به پدر و مادر میباشد و لازمۀ این اخلاق حسنه، این نیست که حتماً مثل هم باشند، بلکه باید مقام، منزلت و شرایط یکدیگر را درک کنند.
«وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا» (الإسراء، 23)
- پروردگارت فرمان داده جز او را نپرستيد و به پدر و مادر نيكی كنيد، هر گاه يكی از آنها - يا هر دو آنها - نزد تو، به سن پيری برسند كمترين اهانتی به آنها روا مدار، و بر آنها فرياد مزن، و گفتار لطيف و سنجيده بزرگوارانه به آنها بگو.
«وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا» (الإسراء، 23 و 24)
- بالهای تواضع خويش را در برابرشان از محبت و رحمت فرود آر، و بگو پروردگارا همانگونه كه آنها مرا در كوچكی تربيت كردند مشمول رحمتشان قرارده.
به دو واژۀ «رَبَّيَانِي» و «مِنَ الرَّحْمَةِ» دقت شود.
*- «ربّ» یعنی صاحب اختیار و تربیت کنندۀ امور! ربّ العالمین حق تعالی میباشد، اما ربوبیّت مانند ولایت، جریان دارد و تا پدر و مادر میرسد، چنان که در امور دیگر نیز مربیانی داریم.
*- «رحمت»، یعنی وجود بخشی، یعنی بر دیگران بیفزایید - هم افزایی داشته باشید. رحمت الهی نیز جریان دارد و تا آدمی اسماء و صفات الهی را در خودش تجلی ندهد، رشد نمیکند؛ لذا فرموده: «تو نیز باید رحمتآور باشی - واسطۀ رحمت باشی، تا مشمول رحمت الهی گردی».
چه بسا آدمی، با یک دیدار، ادب و احترام، یک لبخند، یک آغوش و بوسیدن دست و روی پدر و مادر، یا انجام کاری برای آنها و رساندن خدمتی به آنها، و نیز دعای خیر برای آنان، بر آنان رحمت آورد.
تجدد یا ارتجاع
برخی از جوانان، گمان دارند که تمامی رویکردهای آنان، جدید میباشد؛ در حالی که بیشتر رفتارهای هنجار شکن آنان، ارتجاعی و بازگشت به گذشته میباشد و همان نسل گذشته، دوباره آنان را به عقب راندهاند! حتی در مُد لباس شاهدید که مُدها گذشته را دوباره مُد میکنند!
پدر و مادری که امروز نزدیک به 70 سال از عمرشان میگذرد، تمام جوانی خود تا سن 25 سالگی را در دوران گذشته و پیش از انقلاب اسلامی زندگی کردهاند و خودشان انقلاب نمودهاند؛ لذا رویکردهایی چون بدحجابی (زن و مرد) - حتی مینیژوپ - خالکوبی - روابط نامشروع پسر و دختر یا حتی زنا - پارتیها - رویکرد به شراب و قمار و ... را به طرز اسفبارتری تجربه کردهاند و رویکردهای منحرفانۀ نسل امروز، نه تنها برای آنها جدید نیست، بلکه یادآور آن دوران تلخ و سیاه خود در گذشته میباشد.
●- قابل توجه آن که این دسته از رویکردهای جوانان در سرتاسر جهان که گمان دارند تجدد است، سابقۀ چند هزار ساله دارد و به عصر جاهلیت برمی گردد. چنان که خداوند سبحان در قرآن مجید، به دختران و بانوان فرمود: «وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى - و مانند روزگار جاهليت قديم زينتهاى خود را آشكار ننمایید» (الأحزاب، 33)؛ و فرمود: خشم و نفرت کفار امروزی، مانند تعصبات دوران جاهلیت میباشد: «إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ - به خاطر بياوريد هنگامی را كه كافران در دلهای خود خشم و نخوت جاهليت داشتند» (الفتح، 26).
روابط نامشروع بین زن و مرد، همیشه وجود داشته که در ادیان الهی، به ویژه در اسلام، حرام شده است و حتی بیدینان نیز بین زن و مرد متأهل و زناکار، تفاوت قائل بوده و هستند.
همجنسبازی، که امروزه حکومتهای امریکا و اروپا، آن را قانونی نموده و به شدت آن را رواج میدهند و بر آن میبالند و نام «آزادی جنسی» را بر آن نهادهاند، در گذشتههای بسیاری دور نیز وجود داشت که عذاب بر قوم لوط (معاصر حضرت ابراهیم علیه السلام)، به خاطر بنیانگذاری این رویکرد اخلاقی و جنسی منحط، نازل شد.
*- بنابراین، بسیاری از رفتارهای نسل جدید، نه تنها تجدد نیست، بلکه رویکرد به گذشتهها و گذشتگان بسیار دور میباشد؛ پس چطور میشود که پدر و مادر خود را به ویژه در سخن از اسلام، درک نکنند؟!