در گذشته یکی از راه‌های خوار کردن افراد، توهین به پدر و مادر آن فرد بود. نظر اسلام در این زمینه چیست؟
در ارتباط با موضوع پرسش باید گفت سیره
معصومان(ع) این نبود که اساساً بی‌جهت به خوارکردن دیگران پرداخته و از آن بالاتر
به پدر و یا مادر افراد - حتی دشمنان و یا غیر مسلمانان - توهینی را روا دارند،[1]
بلکه دیگران را نیز از این کار منع می‌کردند:
1. امام صادق(ع) فرمود: پیامبر(ص) از این‌که
به کنیزان تهمت بزنند(پدر و مادرشان را متهم به رفتار نامشروع کنند)، نهی کردند؛ زیرا
برای هر قومی نوعی از ازدواج وجود دارد.[2]
2. شخصی در حضور امام صادق(ع) از یک مرد
مجوسى به نام «بدکاره» یاد کرد. امام(ع) به او گفت: بس کن و اینچنین تهمت مزن! آن
شخص گفت: این مجوسى است و با مادر و خواهرش به بستر می‌رود! امام(ع) فرمود: مباشرت
او با مادر و خواهرش به عنوان ازدواج و بر اساس دین آنان صورت می‌گیرد.[3]
اما گاهی از سوی آن‌حضرات(ع) واقعیت‌های زندگی
برخی از افراد به دلیل این‌که فسق و فجور پدر و مادرشان برای اکثریت مشخص بود، بیان
شده است:
1. در زیارت عاشورا وارد شده است: «...وَ
لَعَنَ اللَّهُ ابْنَ مَرْجانَةَ...»؛[4] خدا ابن مرجانه را لعنت کند.[5]
2. پیامبر(ص) به امام علی(ع) فرمود: «... یقْتُلُهُ
طَاغِی بْنُ طَاغی دَعِی بْنُ دَعِی (مُنَافِقُ بْنُ مُنَافِق)؛[6] پسرم حسین(ع)
را طغیان‌گر که پسر طغیان‌گر، زنازاده پسر زنازاده، منافق پسر منافق می‌کشد.
3. امام حسین(ع) در نامه به کوفیان نوشت:
«وَ إِنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی قَدْ رَکزَ مِنَّا بَینَ اثْنَتَینِ بَینَ
الْمِلَّةِ [السَّلَّةِ] وَ الذِّلَّةِ»؛[7] آن زنازاده پسر زنازاده ما را بر سر
دو راهى قرار داده: انتخاب شریعت یا قبول خوارى و ذلّت.[8]
چنین افرادی که هم خود خوار شده و هم والدین‌شان
مورد توهین قرار گرفته‌اند، افرادی بودند که هم خود و هم پدر و مادرشان تلاش
داشتند با پاک نشان دادن خود، جایگاه پاکان را بربایند و پاکی و پاکیزگی را در
جامعه اسلامی نابود کنند؛ از این‌رو باید سابقه آنان برای جامعه به صورت مکرّر
اعلام می‌شد تا فرصت چنین سوء استفاده‌ای را نیابند، اما در خصومت‌های شخصی نباید
به این روش روی آورد، حتی اگر پدر و مادر طرف مقابل افراد پاکی هم نبوده باشند.
[1]. «نفرین و لعن دشمنان در سیره عملی
امامان(ع)»، 48767؛ «نفرین از نگاه قرآن و احادیث»، سؤال 16782؛ «نفرین شدگان پیامبر
اسلام(ص)»، سؤال 42549؛ «سب و لعن از نگاه اسلام»، سؤال 40059؛ معنای «ثکلتک امک»،
98728.
[2]. شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی
خرسان، حسن، ج 6، ص 387، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق،
مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 574، تهران، دار الکتب الإسلامیة،
چاپ چهارم، 1407ق.
[4]. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات،
محقق، مصحح، امینی، عبد الحسین، ص 176، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش.
[5]. «عبیدالله بن زیاد و ابن مرجانه»، 2409.
[6]. هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس
الهلالی، محقق، مصحح، انصاری زنجانی خوئینی، محمد، ج 2، ص 838، قم، نشر الهادی،
چاپ اول، 1405ق.
[7]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف
العقول عن آل الرسول ص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 241، قم، دفتر انتشارات
اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.
[8]. «نجاست کافر و توهین به شخصیت او»، 3008؛
«توهین علی (ع) به مرد خارجی»، 11215؛ «تشبیه برخی انسان‌ها به حیوان در قرآن»،
39823؛ «توهین به انسان در آیه 179 سوره اعراف»، 96294.
.