سوال:در عبارت: «وسارعوا الی مغفرة من ربکم»، آیا منظور از شتاب گرفتن، این است که در کارهای خود، عبادات را در اولویت قرار دهیم، یا آن‌که نسبت به بقیه مردم شتاب بگیریم؟پاسخ: قرآن کریم در آیه
«سابِقُوا إِلى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ ...»،[1] می‌فرماید: به پیش تازید براى رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتى که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است.
کلمه «مسابقه» مصدر فعل امر «سابقوا» به معناى غلبهجویى در رسیدن به هدف است. به این معنا که هر یک از دو طرف مسابقه حرکت خود را سریعتر از حرکت حریفش کند. پس در معناى مسابقه چیزى زیادتر از معناى مسارعت وجود دارد؛ زیرا مسارعت تنها به معناى کوشش در سرعت دادن به حرکت است، ولى مسابقه هم این معنا را می‌رساند و هم این‌را می‌فهماند که سرعت دادن باید طورى باشد که زیادتر از سرعت حریف شود.
شبیه همین معنا در آیه 133 سوره آل عمران آمده است:
«وَ سارِعُوا إِلى
مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ
أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقینَ». با این تفاوت که در این‌جا «سارعوا» از ماده
«مسارعه» به معناى سرعت گرفتن بر یکدیگر، و در آن‌جا «سابقوا» از ماده
«مسابقه» به معنای پیشی گرفتن آمده است. با توجه به مفهوم باب مفاعله که
غلبه کردن دو نفر را در مقابل هم مجسم می‌کند، هر دو معنا نزدیک به هم
هستند.
[3]
به هر حال از مجموع این واژه‌ها استفاده می‌شود که منظور از سبقت و سرعت
در این آیات تنها بدین معنا نیست که از میان انبوه کارهای خودمان، به کسب
مغفرت از خدا بهای بیشتری داده و آن را جلو بیندازیم، بلکه نشانگر آن است
که در میان جامعهای که بسیاری از آنان در راه مغفرت میکوشند، تلاش کنیم
تا از همه سبقت بگیریم
گفتنی است؛ تعبیر به «یسارعون» که مداومت و استمرار را می‌رساند، بیانگر
وضع مؤمنان در یک مسابقه به سوى مقصدى بزرگ و پر ارزش است و نشان مىدهد
آنها چگونه در برنامه اعمال صالح با یکدیگر رقابت سازنده و مسابقه بى‌وقفه
دارند.
این موضوع که این مسابقه در میان جامعه است و نه در رفتار فردی، به خوبی در این فقرات دعای کمیل جلوهگر شده است:
...حَتَّى أَسْرَحَ إِلَیْکَ فِی مَیَادِینِ السَّابِقِینَ وَ أَسْرَعَ
إِلَیْکَ فِی الْبَارِزِینَ وَ أَشْتَاقَ إِلَى قُرْبِکَ فِی
الْمُشْتَاقِینَ ...
**************************************
[2]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 19، ص 165، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.
[3]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 23، ص 360، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.