فال نیک و بد زدن در همه اقوام بوده و هست. به نظر مى رسد سرچشمه آن عدم
دسترسى به واقعیات و ناآگاهى از علل واقعى حوادث است. فال اثر طبیعى ندارد،
ولى داراى اثر روانى است. فال نیک، امید آفرین است، در حالى که فال بد،
موجب ناامیدى، ناتوانى و نگرانى مى شود.
از آن جایى که اسلام همواره از مسائل مفید و مثبت استفاده مى کند و با خرافات و مضرات مبارزه مى کند، به فال نیک توصیه فرموده، ولى فال بد را به شدت محکوم کرده است، حتى در بعضى روایات فال بد را در حد شرک به خدا شمرده اند.
با توجه به این مطالب، دیوان حافظ گر چه بسیار ارزشمند است و مى توان از آن به عنوان فال و بیان حال خود بهره گرفت. اما باید توجه داشت که توقع پیشگویى از حافظ و غیبگویى از او، توقعى ساده لوحانه و عبث است، توقع ما از حافظ آن است که به شیرینى ابیات و سخنانش، تلخى هاى روزگار از کام ما بزداید و با شیرینى سخنانش، اندیشه اى نو و معرفتى تازه در ما بیافریند. معرفتى که ما در دنیاى کنونى بیش از هر زمان دیگرى به آن نیازمندیم.
رویکرد ما به حافظ، رویگردى از سر اخلاص و محبت به کسى است که چون معلمى عزیز مىتواند گره از مشکلات فکرى گشوده و از آلام روحى مان بکاهد و در این راه هیچ گاه نباید حد اعتدال و میانه روى را در استفاده از آن فراموش کنیم.
اما از نظر شرعی و فقهی، فقها و دانشمندان گفته اند: فال و رمالی مطلبی است خرافی و مراجعه به رمال و فالگیر جایز نیست و پول گرفتن و پول دادن در برابر آن جائز نیست مگر این که دهنده، پول آن را به عنوان هدیه بدهد.[۱]
بنابراین به فتواى مراجع محترم تقلید از جمله امام خمینی، اجرت و مزدى که در قبال عمل حرام گرفته مى شود، حرام است و باید به مالک آن برگرداند. اگر مالک واقعى آن را نمی شناسد، از طرف او به فقرا صدقه بدهد.[۲]
[۱]. جامع المسائل، ج ۱، ص ۶۳۰، مسئلة ۲۲۰۲؛ آیت الله مکارم، استفتائات جدید، ص ۱۵۶، س ۵۶۳. و آیت الله خامنه ای ، رساله اجوبه الاستفتاات ، س ۱۲۲۹ .
[۲]. استفتائات، ج ۲، ص ۲۱، مسئلة ۵۰.