«وَیَوْمَ
یُحْشَرُ أَعْدَاء اللَّهِ إِلَى النَّارِ فَهُمْ یُوزَعُونَ﴿19﴾»
«حَتَّى إِذَا مَا جَاؤُوهَا شَهِدَ عَلَیْهِمْ
سَمْعُهُمْ وَأَبْصَارُهُمْ وَجُلُودُهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿20﴾»
جریان معاد از اساسی‌ترین بحث‌های سوره های مکی است که مشکل عمده
مشرکان این بود،در قرآن کریم در مورد معاد اینگونه تبیین شده که،نظام به حق خلق شده است و اگر پایانش یاوه باشد، این حق بودن از بین
می‌رود، مشرکان دچار عداوت الهی بودند و خداوند روی سخن را با اینان آورده
است.
همه موجودات عالم تسبیح و تحمید و سجده دارند، منتها عده‌ای این را
می‌شنوند و عده‌ای آن را نمی‌شوند، هر چیزی ناطق است اما در قیامت ظهور
می‌کند، سمع و بصر و جلود موحدان خوبی هستند، عادل هستند و شهادتشان مسموع
است چرا این اعضا و جوارح را به جهنم می‌برند؟
به ادامه مطلب مراجعه فرمایید...
حضرت آیت‌الله جوادی آملی تفسیر سوره مبارکه فصلت:
«حَتَّى إِذَا مَا جَاؤُوهَا شَهِدَ عَلَیْهِمْ
سَمْعُهُمْ وَأَبْصَارُهُمْ وَجُلُودُهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿20﴾»این جا آن نیرویی که درک می‌کند، یعنی سامعه و باصره شهادت
می‌دهند، اما اذن و عین جزو جلود هستند و آن جا شهادت می‌دهند، این جلود
شامل اذن و عین و سایر پوست‌ها خواهد بود، اگر نامحرمی دیده شد، چشم گناه
نکرده بلکه صاحب چشم گناه کرده است، در انتهای آیه عمل به افراد انسانی
اسناد داده شده است. انسان است که قوای خود را به کار
وامی‌دارد، معلوم می‌شود اعضا و جوارح خود برای انسان کار کرده‌اند، شاهد
باید خود در متن حادثه آگاهانه حضور داشته باشد و هم فراموشکار نباشد و هم
این که عادل باشد و فاسق نباشد و هم این که در نتیجه حکم قاضی و داور آسیب
نبیند، این اوصاف باید در شاهد باشد.اعضا و جوارح انسان تبه‌کار باید در متن حادثه حضور داشته باشند که
حضور دارند و همچنین آگاه هستند، عدالت اعضا و جوارح انسان تبه‌کار نیز
اثبات می‌شود، زیرا این اعضا هیچ‌کاره‌اند و چشم گناه نکرده است، چشم که
خود گناه‌کار نیست و شهادت دادنش مسموع است، آنان عادلانه در محکمه حاضر
می‌شوند، اما پرسش این جا است که چرا این شاهد را می‌سوزانند؟این اعضا و جوارح این قدر حکیمانه حرف
می‌زنند، چرا باید سوخته شوند؟ این اعضا و جوارح می‌گویند انسان حیوان ناطق
نیست، بلکه در و دیوار عالم حرف می‌زنند، دیدگاه توحیدی دارند و نطق را به
همه موجودات عالم نسبت می‌دهند، پس معلوم می‌شود که فصل مقوم انسان نطق
نیست.
قیامت ظرف بروز امور دنیا و نه حدوث است...
همه موجودات عالم تسبیح و تحمید و سجده دارند، منتها عده‌ای این را
می‌شنوند و عده‌ای آن را نمی‌شوند، هر چیزی ناطق است اما در قیامت ظهور
می‌کند، سمع و بصر و جلود موحدان خوبی هستند، عادل هستند و شهادتشان مسموع
است چرا این اعضا و جوارح را به جهنم می‌برند؟
این پرسش‌ها باید مطرح شود، آیا انسان با
همان بدن به جهنم می‌رود و سوخته می‌شود یا خداوند بدن دیگری برای او خلق
می‌کند؟ یا به نحوی خاصی در عذاب حضور دارند، در برخی روایات آمده است که
انسان به صورت حیوان درمی‌آید، از این حیوان که نمی‌پرسند که آیا تو درنده
هستی، او با تمام هویت به کفر شهادت می‌دهد.این شاهد را که می‌سوزانند کیست؟ شاهد را نمی‌سوزانند و بدن
دیگری برای انسان خلق می‌کنند، اگر شاهد و مشهود علیه و عادل و ظالم هر دو
در نار باشند، این صحیح نیست، این مقدار می‌دانیم که تبه‌کاران به اعضا و
جوارح و جلود خود می‌گویند چرا علیه ما شهادت دادید و دیگر نمی‌گویند شما
از کجا فهمیدید و چه کسی به شما گفته است...
تبه‌کاران در قیامت می‌فهمند که اعضا و
جوارح از اعمال ما آگاه بودند، خداوند این پوست را خلق کرد که بدن را
محافظت کند، به این پوست نمی‌گویند تو از کجا می‌دانستی، بلکه می‌گویند چرا
شهادت دادی، معلوم می‌شود می‌فهمند که می‌دانستند، زمین و مسجد شهادت
می‌دهد.«وَقَالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدتُّمْ عَلَیْنَا
قَالُوا أَنطَقَنَا اللَّهُ الَّذِی أَنطَقَ کُلَّ شَیْءٍ وَهُوَ
خَلَقَکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ ﴿21﴾»ذات اقدس اله می‌فرماید این‌ها مأموران من هستند، شما نه
آمر و نه مأمور را می‌شناسید، به تبه‌کاران می‌گوید شما دو مشکل دارید، نه
نطق‌دهنده و نه ناطق را می‌شناسید، شما من را درک نکردید، خداوند با اعضا و
جوراح انسان بوده است، من با چشم و گوش شما بودم، شما نمی‌خواهید درک کنید
که من آنجا بودم.
«وَمَا کُنتُمْ تَسْتَتِرُونَ أَنْ
یَشْهَدَ عَلَیْکُمْ سَمْعُکُمْ وَلَا أَبْصَارُکُمْ وَلَا جُلُودُکُمْ
وَلَکِن ظَنَنتُمْ أَنَّ اللَّهَ لَا یَعْلَمُ کَثِیرًا مِّمَّا
تَعْمَلُونَ ﴿22﴾»شما مشکل‌تان چشم و گوش نیست، بلکه نمی‌خواهید خداوند را آنجا
ببینید، آن‌ها مأموران من هستند و من با آنان حضور دارم و با آنان کار
می‌کنم، من با اعضا و جوارح شما کار می‌کنم، این بیان نورانی امام علی(ع)
یک بیان جامع و کامل است، می‌فرماید ای بندگان خدا بدانید که خلوت شما جلوت
اوست، اعضا و جوارح شما سربازان خداوند هستند.مشکل اساسی شما این است که نمی‌خواهید باور کنید من آنجا هستم، همین
که وارد کار می‌خواهید شوید ما آن جا حضور داریم، آیه 60 سوره مبارکه یونس
این مطلب را تأکید می‌کند، البته درباره کارهای خیر می‌گوید، پس اعضا و
جوارح شما سربازان من هستند و با این‌ها شما را مؤاخذه می‌کنند.
در جریان فؤاد نیز که در سوره مبارکه اسرا
هست که از دل سؤال می‌کنند، این دل و صاحب‌دل یکی هستند، این جا تغایر
اعتباری دارد، کسی که قلبش مریض است یعنی تمام هویتش بیمار است، این چون
عالم و مدرک است، از او می‌پرسند که چرا خودت را مریض کردی، مسؤول و مسؤول
عنه یکی می‌شود.این نهر روان است
که اگر سنگ‌های بزرگ باشد انسان حرکت آب را احساس می‌کند، اما اگر کویر
باشد و سنگی وجود نداشته باشد، در شب مهتابی اگر کنار این نهر بنشیند خیال
می‌کند که این عکس همان عکس قبلی است، صدها عکس آمده و رفته است و بدن ما
همین طور است.در جریان پیوند اعضا اگر دست کافری را به
دست مؤمن پیوند بزنند، تا پیوند صورت نگرفته آن نجس است و تا نگرفت
نمی‌توان با آن وضو گرفت اما همین که گرفت مسلمان است و می‌تواند با آن وضو
بگیرد، ما در تمام لحظه‌ها در حال حرکت هستیم، کسی که 80 سال سن دارد،
چندین بار تمام بدن او عوض شده است و همین وضع در قیامت هم هست، آن که در
تمام مدت عمر معصیت کرده همه این‌ها معصیت کرده‌اند.
ما متأسفانه دوبعدی زندگی می‌کنیم، اما بزرگان هرگز
دوبعدی نبوده‌اند، آن‌ها می‌گویند این میوه را چه کسی آورد؟ باغبان و
معلوم است که چه کسی داد؟ خداوند، ما هستیم که مواظب حرف زدن‌هایمان
نیستیم، یک جوری حرف می‌زنیم، یک طوری دعا می‌کنیم و یک جوری زندگی
می‌کنیم، این طور زندگی کردن موحدانه نصیب هر کسی نیست.انسان تبه‌کار رابطه خداوند با اعضا و
جوارح را نفهمید، حضور خداوند را نفهمید و به همین دلیل به اعضا و جوارح
می‌گویند چرا علیه ما شهادت دادید؟ ذات اقدس اله می‌فرماید شما با اعضا و
جوراح مشکلی ندارید، شما حضور من را نفهمیدید، این اعضا و جوارح سرباز
خداوند هستند، شما حضور من را ادراک نکردید. فکر کردید که خداوند نمی‌داند، فکر کردید که خداوند موجودی است
که در عرش نشسته است، اما خداوند با شما هست، اما آن جا که می‌فرماید غیبت
نکنید، خداوند آن جا حضور دارد، شماها با من مشکل داشتید، من که گفتم با
اعضا و جوارح شما هستم، این لب که باز و بسته می‌شود، من هستم.
رسا