اولا رحمت خدای
متعال مخصوص مومنان نیست. بلکه در این دنیا، رحمت خدای متعال مومن و کافر
را شامل می شود که به آن رحمانیت می گویند. رحمتی که مختص مومنان و بندگان
خدای متعال است، برای عالم دیگر و پس از اتمام دنیاست. که به آن رحیمیت می
گویند. و خواست الهی این است که در دنیا ظاهر زندگی مومن و کافر تفاوت
چندانی با یکدیگر نداشته باشد، چرا که این اقتضای میدان امتحان است. از
همین رو در کنار کفار ثروتمند، کافران فقیر دیده می شود و در کنار مومنان
فقیر، مومنان ثروتمند وجود دارند. هر چند معمولا ثروتمندان کم شمارترند.
كُلاًّ نُمِدُّ هؤُلاءِ وَ هَؤُلاءِ مِنْ عَطاءِ رَبِّكَ وَ ما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحْظُوراً (۲۰اسراء) هر دو [دسته:] اينان و آنان را از عطاى پروردگارت مدد مى بخشيم، و عطاى پروردگارت [از كسى] منع نشده است.
ثانیا
این تصور که همه مومنان در نواحی خشک و همه کفار در نواحی پرباران هستند،
تصور غلطی است. در ایران مناطقی چون گیلان و مازندران را داریم. در عراق
رودهای پرآبی چون دجله و فرات را داریم و همین طور در سایر کشورهای مسلمان
که مناطق پرآبی دارند. کما اینکه در کشورهای کافر نیز مناطق خشک و بیابانی
را داریم.
ثالثا
نعمت و رحمت خدای متعال، منحصر در باران نیست. بلکه مواهب الهی بسیار متعدد
و متنوع است. به گونه ای که برخی از اندیشمندان در کشور ما به شدت با
ایجاد مسیر آبی بین دریای خزر و خلیج فارس مخالفت می کنند. چرا که این کار
سبب تغییر اقلیم می شود و کشور از مزایای اقلیم مناطق خشک محروم می شود.
کما اینکه باران نیز در هر شکل و نوعی رحمت محسوب نمی شود. علاوه بر اینکه
باران زیاد، به معنای سیل است که خود یک بلا محسوب می شود، هوای ابری زیاد
نیز سبب افسردگی می شود و در بعضی از کشورهای پرباران شاعران در مذمت باران
می سرایند.
رابعا
این تصور که ما بندگان خاص خدا هستیم و باقی همه مغضوب درگاه الهی هستند،
تصور چندان دقیقی نیست. اگر چه ما دارای دین حق هستیم، اما عمل به این
حقیقت فراگیر نیست. و بندگان گناهکار و متمردی نیز در بین خود می بینیم،
کما اینکه در جوامع غربی نیز حق جویی و عمل صالح وجود دارد.
خامسا رحمت اصلی آن است که زندگی اصلی و حقیقی انسان را دربر بگیرد.
وَ ما هذِهِ الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوانُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ (۶۴عنکبوت) اين زندگى دنيا جز سرگرمى و بازيچه نيست، و زندگى حقيقى همانا [در] سراى آخرت است اى كاش مى دانستند.
از همین رو قرآن می فرماید:
أَ يحَْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِ مِن مَّالٍ وَ بَنِينَ * نُسَارِعُ لهَُمْ فىِ الخَْيرَْاتِ بَل لَّا يَشْعُرُونَ(۵۶ و ۵۵ مومنون) آنها
گمان مىكنند اموال و فرزندانى كه بعنوان كمك به آنان مى دهيم ... براى
اين است كه درهاى خيرات را با شتاب به روى آنها بگشاييم!! (چنين نيست) بلكه
آنها نمى فهمند (كه اين وسيله امتحانشان است).
از این رو، بلاها و کمبودهایی که سبب توجه بیشتر به درگاه
الهی می شود، رحمت الهی، و نعمت هایی که سبب غفلت از خدای متعال می شود،
نقمت الهی هستند. بنابراین نباید با نگاه سطحی و ابتدایی، به دنبال کشف
رحمت و نقمت بود.