واحد پاسخگویی
مرکز تخصصی نماز در جواب این پرسش می‌گوید:
بی‌اعتنایی به نماز و توجه نکردن و عدم رسیدگی به آن
سبب شده که نماز امری ساده، بی‌ارزش و پیش پا افتاده شناخته شود و گروهی
آن را کاری بی‌فایده و عملی بی‌اثر در زندگی خود بدانند و حتی کار به جایی
برسد که عده‌ای بگویند نماز چه اثری در زندگی دارد و حال آنکه هر کسی به
میزان معرفت و شناخت خود از نماز بهره می‌برد و چون معرفت و ایمان افراد با
هم متفاوت است، نمازهای آنها و آثار آن نمازها نیز مختلف است.
از مجموع آیات و روایات بر می‌آید که نمازها از نظر اثرگذاری بر سه قسم است:
نماز بی اثر
نمازهایی که مهر« باطل» بر روی آنها نقش می‌بندد،
چه بسیار افرادی که به دلیل کوتاهی در فراگیری احکام و عدم آشنایی با احکام
نماز، حتی بدون اینکه خودشان هم متوجه باشند نمازشان باطل است از همین رو
بهره‌ای از آثار نماز نمی‌برند و یا آنکه نماز خود را به جهت دیدن
دیگران(ریا) می‌خوانند و به محض دگرگون شدن شرایط و بر هم خوردن اوضاع،
دیگر نه از نماز خبری است و نه از نمازگزار.
نماز با اثر کم یا متوسط
عمده نمازها این گونه است. نمازهایی که بدون خشوع و خضوع، بدون مراعات شرایط بدون رعایت آداب باطنی و عرفانی و... خوانده می‌شود.
نماز پر اثر
نمازهای نابی که تمامی شرایط قبولی نماز در آن رعایت
می‌شود، این نماز بهترین وسیله برای قرب به خدا، جامع‌ترین مظهر عبودیت،
بندگی و کامل‌ترین نمونه شکر و سپاسگزاری است، این نماز عامل نیرومند و
مؤثری در صلاح حال فرد و جامعه است و عبادتی است که از جهت تربیت و سازندگی
به راستی بی‌نظیر است، چنین نمازی است که انسان را به تمامی آثار و برکات
نماز نائل می‌سازد و نمازگزار به خوبی از برکات آن بهره می‌برد.
به طور مسلم اگر انسان مؤمن به نماز خود توجه کند و
رابطه‌اش را با خدای خود هر چه قدر هم که ضعیف و کم رنگ باشد، قطع نکند و
همین ارتباط ضعیف را روز به روز تقویت کند تا به تدریج به درجات عالی قرب و
معرفت خدای متعال برساند، نماز تأثیر خود را در تمام جوانب زندگی انسان
خواهد گذاشت اما به شرط اینکه:
گرت هواست که معشوق نگسلد پیوند/ نگاه‌دار سر رشته تا نگه دارد
لذا انسان با ایمان باید بکوشد با تمرین و تصمیم و
اراده قوی به نمازش عمق و شور و حال ببخشد و با مراجعه به علمای دین و
مطالعه کتاب‌هایی که درباره احکام نماز و همچنین اسرار و نکات ظریف نماز
بیان شده و نیز مطالعه شرح حال بزرگانی که به نماز عشق می‌ورزیده‌اند و
نماز آنها نمونه‌ای از معراج مؤمن بوده است، به تدریج و کم کم بر حضور و
توجه در نمازش بی‌افزاید و شور و نشاط خود را در حال نماز بیشتر کند تا از
این طریق نمازی کامل و قابل قبول درگاه الهی را اقامه کرده و به دنبال آن
آثارو برکات نماز را روز به روز در زندگی خود بیشتر لمس کنند، هر چند این
تأثیرگذاری در دراز مدت و اندک اندک صورت پذیرد.
در پایان ذکر چند نکته ضروری است:
اول: آثار متعددی که برای عبادتی مانند نماز در
روایات بیان شده به این معنا نیست که لزوماً همه آنها با هم در یک فرد
ظهور می‌یابد، بلکه ممکن است در هر فردی متناسب با شرایط روحی و جسمی او
برخی در آنها تحقق یابد و یا در فردی که آمادگی و زمینه کامل دارد، همه
آنها محقق شود.
دوم: تحقق آثار مادی و معنوی فراوانی که در آیات و
روایات برای نماز بیان شده مشروط به وجود شرایطی مثل اخلاص و توجه و حضور
در نماز و مانند آن است و علاوه بر آن باید موانع موجود بر سر راه تحقق این
آثار نیز بر طرف شود، مثلاً اگر انسان نماز شب بخواند، ولی از گناهان
پرهیز نداشته باشد و یا نسبت به والدینش رعایت احترام را نکند و یا به
حق‌الناس بی‌توجه باشد، بدون شک این آثار زمینه تحقق و تبلور پیدا نمی‌کند و
یا در حد ضعیفی که قابل احساس و درک نیست ظاهر می‌شود.
سوم: گاهی ظاهر نشدن آثار لطف خداوند است و خداوند
می‌خواهد که بنده‌اش همیشه در خانه او بیاید و با او سخن بگوید و نجوا کند و
اگر این آثار را زود و سریع به بنده نماز شب‌خوان بدهد دچار غرور و
خودبینی می‌شود و این غرور و عجب مانع رسیدن او به مقامات و درجات بالاتر و
عالی‌تر شود، پس در واقع این لطف مخفی خداوند در حق بنده‌اش است.