مرحوم ملکی تبریزی:برادرم! آیا به خاطر آمادگی برای این مجلس، به اندازه ای که شایسته است؛
تلاش نموده و از رستگاران خواهی شد یا با غفلت خود این فرصت را از دست داده
و از جمله ورشکستگان خواهی بود؟
اگر از فرصت شب قدر به خوبی استفاده کنیم جزو رستگاران خواهیم بود ولی اگر
با غفلت این فرصت را از دست دهیم در گروه ورشکستگان قرار خواهیم گرفت.
بقیه در ادامه مطلب...
مرحوم ملکی تبریزی در کتاب المراقبات خود که به مراقبت های ماه های قمری می پردازد، درباره درک شب قدر می نویسد:
برادرم! آیا به خاطر آمادگی برای این مجلس، به اندازه ای که شایسته است؛
تلاش نموده و از رستگاران خواهی شد یا با غفلت خود این فرصت را از دست داده
و از جمله ورشکستگان خواهی بود؟
این استاد اخلاق می نویسد: یقین
داشته باش اگر از این کرامت غفلت کرده و با کوتاهی خود، آن را از بین ببری و
در روز قیامت آنچه را که دیگران با سعی کامل به آن رسیده اند ببینی، به
حسرتی دچار میشوی که آتش جهنم و عذاب دردناک در مقابل آن کوچک است و به
همین جهت در آن روز با ورشکستگان پشیمان صدا میزنی «افسوس که جانب خدا را
رعایت ننموده و در حق خود ظلم و تفریط نمودم و وعده های خدا را مسخره کردم»
در حالی که پشیمانی سودی نداشته و درهای توبه و جبران بسته و آثار اعمال و
نتایج آن آشکار شده است.
بنابراین قبل از این که به خاطر کوتاهی و
از بین بردن فرصت ها ملامت شوی؛ خود را سرزنش کن و قبل از اینکه به تو
بگویند چرا کرامت پروردگار جهانیان را کوچک شمردی؟ خود، این مطلب را در نظر
بگیر و قبل از اینکه به حساب تو رسیدگی شود؛ خود و سرمایه ات را حسابرسی
کن.
سزاوار است وقتی که شب قدر نزدیک میشود شوق بنده مومن به رسیدن
به کرامت هایی که در این شب برای او مهیا شده است؛ افزون گردیده، کرامت
مقام بالا و مجلس حضور پروردگار جهانیان و تقدیس خداوند آسمانها و زمین و
اعمالی را که با حال و اخلاص و حضور و رقّت و صفای او و رضایت مولایش
مناسبتر است، برای شب خود انتخاب کرده و در این مورد از خدای متعال کمک
گرفته و از خلفای او یاری بجوید.
** انتخاب عمل برای این شب، تفکر و یاد خدا
اگر
فهمید چه عملی مناسبتر است که به همان عمل میکند و اگر تردید پیدا کرد،
باید استخاره کند. بعد از تعیین وقت ذکر، وقت مناسبی را که در آن خواب آلود
یا سیر یا گرسنه نبوده و موانع دیگری نیز نداشته باشد، باید برای تفکر
معین کند.
همچنین باید تمام سعی خود را به کار گیرد که در شبش چیزی
حتی امور مباح، او را از یاد خدا باز نداشته و در نمازها و مناجاتش به غیر
آن حتی مستحبات فکر نکند. زیرا کسی که مثلا در نماز به ساختن مسجد و آب
کشیدن آن یا صدقه دادن فکر کند؛ غافل است. حتی در حال ایستادن نماز در یاد
اجزای آن بودن غفلت است و باید در هنگام عمل فقط سعی کند که قلب او از
حقیقت کارهایی که انجام میدهد و ذکرهایی که میگوید غافل نباشد.
برای
اینکه به راحتی به این مطلب برسد، میتواند قبل از انجام عمل مختصری
درباره آن فکر کند و آنگاه عمل را انجام دهد و اگر هنگام قرائت و ذکر از آن
غافل شد؛ باید آن را تکرار کند. مثلا وقتی میخواهد رو به قبله بایستد،
میتواند اجمالا درباره معنای رو به قبله نمودن بیاندیشد و هنگامی که
میخواهد بایستد ابتدا درباره حقیقت آن که همان ایستادن برای ادای حق بندگی
است؛ اندیشیده و فکر کند که ایستادن بر روی دو پا اشاره به ترس و امید به
خاطر پذیرفته شدن عبادت یا عدم آن است.
به همین ترتیب درباره سایر
اجزای عبادت مانند قرائت و ذکرهای نماز فکر کند. مثلا قبل از گفتن«بسم الله
الرحمن الرحیم» معنای آن را اجمالا در نظر آورده و آنگاه آن را بگوید و
اگر در اثنای قرائت آیه ای، غفلتی برای او پیش آمد، باید آن آیه را تکرار
کند.
** توسل به نگهبان این شب
چنین
عمل کننده ای لازم است در اول شب به نگهبان آن شب که از معصومین (علیهم السلام) است؛
بسیار توسل جسته و او را شفیع خود قرار دهد و در این هنگام توفیق در اعمال و
احوال را که به آن احتیاج دارد ذکر نموده و تلاش کند با الفاظی که برای
درخواست ترحم و شفاعت میگوید؛ رحمت و رقت را جلب کرده و مهربانی و کرامت
را برانگیخته و ابرهای جود و کرم و بخشش را بباراند و با دست آنان عقل و
نفس و قلب و صفات و اعمال و تمام وجودش را به مولایش تفویض و واگذار نموده و
در طول شب نیز مواظب باشد کاری مخالف با تفویض، انجام ندهد.
در
چنین مواردی اگر بتواند حتی تفویض خود را نیز واگذار کند که در این صورت
قطعا رستگار شده است ولی خیلی اتفاق میافتد که انسان مراقب نبودن و
بی مبالاتی را با تفویض اشتباه کرده، آن پلید او را فریب داده و با نادانی
او را هلاک میکند.بنابراین تا زمانی که با علوم الهی به خوبی
نفهمیده که به تفویض رسیده است، نباید مطمئن شود و برای اطمینان باید ببیند
که حال و مرادش در آنچه که تفویض نموده با یکدیگر موافق هستند یا نه. زیرا
یکی از علامات صحت تفویض، قبول آن و یکی از علامات قبول نیز این است که
خداوند متعال، اموری را که بنده به او تفویض نموده است، بخوبی و بالاتر از
آرزوی بنده سرپرستی کند.
ایرنا