ابتدا باید توجه نمود که روایات یکی از منابع اصیل دینی است و باید به
آن توجه داشت و از آن بهره برد. چرا که مطابق قرآن، آیات الهی به معلمی نیاز داشته
است تا آن را برای مردم بیان کند:
بَعَثَ فيهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ
يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ
الْحِكْمَه [آل عمران /164]در ميان آنها،
پيامبرى از خودشان برانگيخت كه آيات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاك كند و
كتاب و حكمت بياموزد.
و مطابق روایت ثقلین، که به دلیل متواتر بودن، هیچ شکی در صادق بودن آن
وجود ندارد، راه نجات از طریق تمسک به قرآن و روایات است. و کسانی که به این دو
تمسک نورزند، نباید انتظار نجات داشته باشند.
با این حال مساله امامت، ادله عقلی و نقلی متعددی دارد. و دلایل نقلی
نیز در دو بخش قرآنی و روایی قابل تقسیم بندی هستند و می توانیم دلایل وجود امام
زمان (عج) را جدای از آنچه در روایات آمده است، بیان کنیم.
دلیل عقلی: خداوند متعال، انسان را عبث خلق نکرده است بلکه انسان را
برای رسیدن به کمالات معنوی و زندگی حقیقی در عالم آخرت آفریده است. حال آنکه انسان
ابزار ادراکی ای که با آن بتواند راه کسب سعادت اخروی را بدون هر گونه اشتباه
بپیماید، در اختیار ندارد. پس خدای متعال برای تکمیل غرض خود از خلقت انسان، باید
انسان را به گونه صحیح هدایت نماید. حال باید بنگریم که این هدایت چگونه محقق می
شود. قطعا قدم اول این هدایت، با وحی الهی و ارسال رسولان بوده است. اما این گام،
ما را به نتیجه مطلوب نمی رساند و دلیل آن نیز اختلافات در معانی قرآن است. پس قرآن
باید در هر زمان معلمی داشته باشد و انسانی فارغ از هر گونه خطا و اشتباه بتواند
اختلافات را فیصله داده و حق را روشن سازد. حال با توجه به ضرورت چنین انسانی که ما
آن را امام می نامیم، چه کس دیگری غیر از آنکه شیعه او را مهدی موعود و منجی می
نامد، در زمان ما وجود دارد؟
البته برای توضیح بیشتر این دلیل توجه به دو نکته لازم است. اول آنکه
بعضی از مقدمات دلیل بالا، که نیاز به توضیح دارند، در جای خود اثبات شده اند. و
دوم آنکه اگر چه هدایت امام زمان (عج) به طریقه عمومی بیان نمی شود، اما از طریق
ملاقات با خواص و هدایت تکوینی و القای در قلوب، امام (ع) این کار را در زمان غیبت
نیز انجام می دهد. و غیر از این بیان، هیچ کس، توجیهی برای هدایت مورد نیاز و ضروری
برای بشر ندارد.
دلیل نقلی قرآنی: بعد از دلیل مورد اشاره فوق، باید توجه داشته باشیم که
ادله نقلی متعددی در این باره وجود دارد که فقط به یکی از ادله قرآنی آن می
پردازیم.
سوره قدر که با فعل مضارع، استمرار نزول ملائکه در شب قدر را نشان می
دهد، دلیل روشنی برای حضور امام معصوم در هر زمان است. چونکه تنها جانی که لیاقت
نزول ملائک و روح را دارد، امام معصوم است پس هیچ شب قدری، خالی از امام معصوم نیست
و معصوم زمان ما، کسی جز حضرت مهدی (عج) نیست.