تغذیه صحیح در دوران شیردهی
شیردهی دوره ای است که با همه دشواری هایش در فکر و یاد مادر خوب می ماند . مادر و طفل بهم نیاز دارند و مادر مهربان ایثارگرانه ان چیزی که در ذهن و بدنش دارد به طفل می دهد و برای آنكه قادر باشد با تندرستی تمام و یادبودی نیکو این دوره را تمام کند ، ضروری است اگاه باشد كه چطور خواسته هایش را براورده كند.
علت برتری شیر مادر چیست ؟
تحقیقاتی که در 30 سال گذشته اعمال شده نمایان می سازند ، برترین و جامع ترین غذا برای طفل در سن 4 تا 6 ماهگی تنها شیر مادر است . چرا که:
- شیر مادر از سایرشیر ها قوت بخش تر است.- کاملا استریل است.
- حداقل 300 گونه عامل ضد میكروبی در شیرمادر موجود است كه بازدارنده پیدایش بیماری در طفل است . به همین خاطر اندازه نشر اسهال در بچه هایی كه از شیرمادر تغذیه می کنند 3 تا 14 بار كمتر از بچه هایی است که شیرخشك می خوردن و به علت بودن این عوامل ضد میكروبی، نوباوه بسیار كمتر به عفونت تنفسی ، عفونت اداری و عفونت گوش میانی ابتلا می یابد.
- شیرمادر كمتر سبب به وجود امدن حساسیت می شود و در خانواده هایی كه یكی از افراد به حساسیت دچار هستند ، الزامی است كودك از شیر مادر تغذیه کند.
- طفلی كه از شیر مادر تغذیه می کند نه خیلی چاق و پفكی است و نه خیلی لاغر می شود . چرا که همه ضروریات طفل از شیر مادر براورده می گردد . به طور مثال اگر نوزادی پیش تر از زمانی که باید متولد شود شیر مادرش با شیر مادری كه نوزاد و به وقت متولد شده فرق بسیاری دارد و ضروریات كودك را جهت بزرگ شدن بهتر براورده می سازد . یك مورد جالب در خصوص شیرمادر این است كه شیری كه طفل در لحظات نخستین می خورد ، در بردارنده پروتئین زیادتر و چربی كمتر است و با استمرار شیر خوردن در گذر زمان چربی شیر بیشتر می گردد. این مسئله سبب می گردد كه طفل در وقتی که باید حس سیری پیدا کند و مادر ضروری است دقت داشته باشد كه نوزاد را سریع تر از سینه کنار نکشد تا كودك با چربی لحظه های آخر شیردهی، وزن گیری مطلوبی داشته باشد.
- مكیدن سینه باعث رشد فك و دندان های كود ك می شود.
- رابطه نزدیك مادر و نوزاد سبب بیشتر شدن مهر و محبت آنها می گردد.
پس شیرمادر بهتر ترین و اصلی ترین راه تغذیه شیر خوار است.
نیازهای غذایی مادر در دوران شیردهی
در دوره حاملگی ، جنین خیلی از ذخیره های بدن مادر را استفاده می كند و اگر مادر در زمان شیردهی تغذیه خوبی نداشته باشد، با گذشت زمان به ویژه با زایمان های پی در پی نیرویش از بین می رود ، استخوان هایش پوك شده ، ریزش مو می گیرد و بعضی وقتا برای اینكه به مشکلات دچار نشود آنقدر زیاده روی می كند كه وزنش افزایش یافته و برگشتن به وزن قبل از حاملگی خیلی دشوار خواهد شد. پس بسیار مهم است مادر درست اگاه باشد به چه اندازه ای انرژی و مواد غذایی لازم دارد.
- انرژی :
مادر جهت اماده شدن شیر 500 كالری انرژی بیشتر از نیاز بدنش احتیاج دارد . در واقع اگر قبل از بار داری 2000 كالری انرژی در هر روز احتیاج او را براورده می كرد، در دوران شیردهی 2500 كالری انرژی احتیاج دارد. به غیر از این 500 كالری ، اندازه ای انرژی هم از چربی های جمع شده در زمان حاملگی براورده می شود كه این مسئله سبب می گردد، اگر مادر بر مبنای اندازه های لازم در این زمان ، غذا استفاده کند با گذشت زمان هر ماه نیم كیلو لاغر می گردد و در اصل چاقی زمان حاملگی رفع می شود . بر مبنای مقدار انرژی خواسته شده در زمان شیردهی ، تغذیه براورده کننده آن داده می شود.
- پروتئین :
در زمان شیردهی احتیاج مادر به پروتئین تنها 15گرم زیادتر می شود. به همین خاطر همه پروتئین لازم تقریبا 65 تا70 گرم در روز است . این اندازه پروتئین با استفاده 3 لیوان شیر در روز، 1عدد تخم مرغ و 180 تا 300 گرم گوشت و حبوبات براورده می گردد.
- املاح :
مطلوب ترین املاح كلسیم و آهن هستند كه در صورتی که مادر به كم خونی مبتلا و یا در خطر كم خونی باشد استفاده قرص فرو سولفات لازم است. جهت فراهم کردن كلسیم ، مادر الزامی است در روز 3 تا 4 لیوان شیركم چربی و سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج ، نعناع ،جعفری ، كرفس و كلم و همین طور مغز بادام و بادام زمینی استفاده كند.پس بسیار مطلوب است كه مادر شیرده هفته ای یك بار خورش كرفس میل نماید و هرروز چند دانه بادام و بادام زمینی مصرف کند .خوب است مادرانی كه به كم خونی مبتلا هستند ، هفته ای یك بار جگر میل کنند و در طول روز حتماً 1عدد تخم مرغ و مقداری گوشت قرمز بخورند . گردو هم برای این مادران خوب است.
- ویتامین ها :
برای براورده کردن نیاز بدن به ویتامین ، مادر باید 5 تا 6 لیوان سبزیجات بکر به شکل سالاد، سبزی خوردن و یا پخته شده در غذا لازم دارد و باید هر روز 4 تا 5 عدد میوه میل نماید.
- چربی ها :
در شیرمادر چربی های غیر اشباع وجود دارد كه در غدد پستان تولید نمی گردند و الزامی است از راه غذا فراهم شوند. پس خوب است مادر هفته ای یك بار ماهی میل نماید و از روغن زیتون در سالاد بهره مند شود .
- آب :
مادر هر روز به 6 تا 8 لیوان آب یا آب میوه لازم دارد .
مواد غذایی برای مادران شیرده مجاز نیست!
- دم كرده های گیاهی : بعضی اوقات دم كرده های گیاهی مانند چای نعناع و گل گاو زبان سبب پیدایش نشانه هایی مانند تهوع و استفراغ در مادر می گردند و این دم کرده ها به شیر شده ورود می یابند و ممکن است این نشانه ها در نوزاد هم پیدا شوند.- کافئین: كافئین داخل شده به شیر مادر سبب تحریك پذیری نوزاد می گردد. پس پیشنهاد می شود مادر شیرده كمتر از 2 لیوان در روز قهوه و كوكا استفاده نماید ، شكلات و كاكائو هم تئوبرومید دارد كه مثل كافئین محرك است و خوب است کمتر استفاده گردد.
- قند مصنوعی :تاثیر قندهای بی كالری و کالاهای شیرین و بی قند بر نوزاد معلوم نیست. پس مطلوب است استفاده این مواد در شیردهی بسیار کم باشد.
- ادویه جات زیاد :استفاده بیشتر از حد ادویه مزه شیرمادر را تغییر می دهد كه خوب است در شیردهی كمتر ادویه استفاده گردد.
تغذیه مناسب در دوران شیردهی و بارداری بسیار مهم است. با مراجعه به متخصص زنان و زایمان از مشاوره جهت این امر مهم بهره مند شوید .دکتر ریحانه صباحی متخصص زنان اصفهان بهترین پیشنهادات را برای این دوره ارائه می کند . جهت دریافت نوبت به بخش نوبت دهی سایت مراجعه کنید یا با تلفن مطب تماس حاصل فرمایید .
مطالعه مطالب زیر به شما پیشنهاد می شود :