واریس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های انسان است. سی درصد افراد به نحوی درگیر این بیماری هستند. بعضی مشکلات زیبایی دارند و بعضی دیگر از سنگینی درد و خستگی شاکی هستند و در مواردی مشکلات پیشرفته‌تر است.رگ‌های واریسی در همه اندام‌ها از جمله دست، شکم، ناحیه تناسلی، صورت و حتی دستگاه گوارشی (مری) ممکن است ایجاد شوند ولی چون فشار وریدی در پاها بیشتر است واریس پا شایع‌تر از سایر نقاط بدن است.

واریس چیست؟

سیستم گردش خون از سه دسته رگ تشکیل شده است. سرخرگ، سیاهرگ و مویرگ که وظیفه خون‌رسانی در بدن را به عهده دارند.وریدها خون را از اندام‌ها به قلب بازمی‌گردانند. اگر به هر علتی برگشت خون با اختلال مواجه شود، خون در وریدها به عقب برگردد، جمع شده، به‌مرور سیاهرگ‌ها گشاد و به‌صورت رگ‌های پیچ‌خورده، برجسته و گره‌دار درمی‌آیند و دچار نارسائی می‌شوند. به این وریدهای نارسا در اصطلاح واریس گفته می‌شود.

علائم واریس پا

شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری عبارت‌اند از:

• رگ‌های متورم و طنابی که اغلب در اطراف مچ و ساق به چشم می‌خورد.
• درد و سنگینی پا در انتهای روز بیشتر است و با نشستن و ایستادن طولانی تشدید می‌شود.
• خارش معمولاً در اطراف مچ بیشتر است.
• سوزش و مور، مور.
• کرامپ یا درد ناگهانی عضلات ساق پا که در هنگام خواب بروز می‌کند. کوتاه‌مدت ولی آزاردهنده است.
• پای بیمار بی‌قرار است آرامش ندارد و مکرر پاها را حرکت می‌دهد.
• تغییر رنگ پوست که در قسمت پایین ساق و مچ واضح‌تر است.
• ورم اطراف مچ در موارد واریس مزمن دیده می‌شود.
• سرگیجه در واریس‌های شدید مخصوصاً در سن بالاتر عارض می‌شود طوری که وقتی بیمار از جایش بلند می‌شود دچار حالت سرگیجه می‌شود که به آن اصطلاحاً سرگیجه وضعیتی گفته می‌شود.

آیا هر رگ برجسته‌ای واریس است؟

هر رگ برجسته‌ای را نباید بیماری واریس دانست. در برخی افراد به‌صورت طبیعی عروق بدن برجسته هستند ولی مشکلی از نظر عملکرد ندارند. در افراد لاغر به دلیل فقدان لایه چربی زیرپوست رگ‌های معمولی بدن به شکل رگ‌های واریسی دیده می‌شوند. ورزشکاران و افراد فعال در رشته پرورش اندام هم رگ‌های برجسته‌ای در پاها یا دست‌ها دارند که معمولاً واریس نیستند.

علت واریس چیست؟

علت اصلی ایجاد واریس نارسایی یا اختلال عملکرد دریچه‌های لانه‌کبوتری است. یعنی در حالت ایستاده خون بر خلاف جهت به عقب برمی‌گردد و در پاها تجمع می‌یابد به دنبال آن علائم خستگی، سنگینی پا وریدهای برجسته و مویرگی و سایر مشکلات به‌مرور پدیدار می‌شوند.

چه عواملی باعث نارسایی دریچه‌های لانه‌کبوتری می‌شوند؟

• سن بالا (مهم‌ترین عامل)
• ارث و سابقه خانوادگی
• چاقی مخصوصاً چاقی شکمی
• یبوست شدید
• پوشیدن لباس‌های تنگ
• بارداری و اختلالات هورمونی که در خانم‌ها شایع‌تر است
• ایستادن و یا نشستن طولانی‌مدت در بعضی مشاغل

منبع: علت و علائم واریس در جوانی نوشته دکتر مهرداد اقدسی متخصص واریس